Eurokinissi
Την άνοιξη του 1942, μέσα στα πιο σκοτεινά χρόνια της Κατοχής, το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα έγινε για λίγο κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα άθλημα. Στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, είχε προγραμματιστεί ένα φιλικό παιχνίδι μεταξύ Παναθηναϊκού και ΑΕΚ — ένα ματς που έμελλε να μείνει στην ιστορία όχι για τα γκολ, αλλά για το θάρρος και την αξιοπρέπεια των πρωταγωνιστών του.
«Δεν παίζουμε για τους κατακτητές»
Ο αγώνας είχε οργανωθεί με πρωτοβουλία της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών, που ήθελε να συγκεντρώσει χρήματα για τους φυματικούς ασθενείς του νοσοκομείου «Σωτηρία», ανάμεσά τους και πρώην αθλητές. Για τον λαό που υπέφερε, το ματς έμοιαζε με μια ανάσα ελπίδας. Περισσότεροι από 15.000 φίλαθλοι γέμισαν ασφυκτικά τη Λεωφόρο, ανυπομονώντας να ξαναδούν ποδόσφαιρο μετά από καιρό.
Λίγο πριν τη σέντρα, μια επιτροπή παικτών —ο Τάσος Κρητικός από τον Παναθηναϊκό και οι Τζανετής και Κλεάνθης Μαρόπουλος από την ΑΕΚ— επισκέφθηκε τον πρόεδρο του Παναθηναϊκού Απόστολο Νικολαΐδη. Του ζήτησαν μέρος των εσόδων να δοθεί για τον φιλανθρωπικό σκοπό.
Η απάντηση όμως τους αιφνιδίασε: το γήπεδο, όπως τους είπε, είχε επιταχθεί από τις γερμανικές αρχές, οι οποίες σκόπευαν να κρατήσουν τα κέρδη και να ορίσουν ως διαιτητή έναν Αυστριακό αξιωματικό των δυνάμεων Κατοχής.
Η απόφαση των παικτών ήταν άμεση και ομόφωνη. Δεν θα έπαιζαν. Η συμμετοχή τους θα ισοδυναμούσε με αναγνώριση του καθεστώτος των κατακτητών.
Έτσι, βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο, χαιρέτησαν τους φιλάθλους και —αντί να αρχίσουν το ματς— ανέβηκαν στις εξέδρες, εξηγώντας στους θεατές γιατί αρνούνταν να παίξουν.
Από ποδοσφαιρικός αγώνας σε λαϊκή εξέγερση
Το μήνυμα διαδόθηκε σε δευτερόλεπτα. Το πλήθος εξοργίστηκε. Οι φίλαθλοι όρμησαν στον αγωνιστικό χώρο, κατέστρεψαν τις ξύλινες εξέδρες και τα δοκάρια, φωνάζοντας συνθήματα υπέρ των ποδοσφαιριστών και κατά των Γερμανών και της διοίκησης.
Οι φωνές «Ζήτω η ΑΕΚ! Ζήτω ο Παναθηναϊκός!» ενώνονταν σε μια κραυγή αντίστασης.
Σύντομα, το γήπεδο μετατράπηκε σε σημείο εκκίνησης μιας τεράστιας διαδήλωσης. Παίκτες και φίλαθλοι των δύο ομάδων προχώρησαν μαζί στους δρόμους της Αθήνας, φωνάζοντας συνθήματα ελευθερίας. Ο τελικός προορισμός ήταν η Ομόνοια, όπου η πορεία διαλύθηκε μόνο μετά την επέμβαση των γερμανικών στρατευμάτων.
«Δεν μπορούσαμε να παίξουμε για τους Γερμανούς»
Ο τότε αρχηγός της ΑΕΚ, Κλεάνθης Μαρόπουλος, είχε αφηγηθεί χρόνια αργότερα: «Όταν μάθαμε ότι τα έσοδα θα τα έπαιρναν οι Γερμανοί και ότι διαιτητής θα ήταν Αυστριακός, αποφασίσαμε να μην παίξουμε. Δεν θα γινόμασταν συνεργοί. Βγήκαμε στον κόσμο, εξηγήσαμε τι συνέβη και τότε όλα πήραν φωτιά. Ο λαός ξεσηκώθηκε και η Λεωφόρος έγινε σύμβολο αντίστασης».
Η μέρα που το ποδόσφαιρο ενώθηκε με την Ιστορία
Το «Αντιστασιακό Ντέρμπι» έμεινε στην ιστορία όχι για το σκορ —αφού δεν έγινε ποτέ— αλλά γιατί απέδειξε πως το ποδόσφαιρο μπορεί να είναι πράξη ελευθερίας.
Εκείνη τη μέρα, οι παίκτες και οι φίλαθλοι της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού στάθηκαν πλάι πλάι απέναντι στον κατακτητή, μετατρέποντας ένα φιλικό αγώνα σε σύμβολο αξιοπρέπειας και ενότητας.
Αργότερα, οι αθλητές ανέλαβαν να ξαναστήσουν το ποδόσφαιρο σε ελεύθερη βάση, με δική τους ευθύνη και πρωτοβουλία. Γιατί εκείνη την άνοιξη του ’42, στο γήπεδο της Λεωφόρου, δεν γράφτηκε απλώς μια ποδοσφαιρική σελίδα. Γράφτηκε ιστορία.