Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2025

Τέμπη: Πραγματογνώμονας στο iEidiseis.gr: «Η έκρηξη οφείλεται σε παράνομο φορτίο και όχι σε έλαια σιλικόνης- Εντοπίστηκε τεράστια ποσότητα ξυλολίου»

Λίγες ημέρες πριν από τη δημοσίευση του πορίσματος του ΕΜΠ, ο Διπλωματούχος Χημικός Μηχανικός, Μάρκος Χρυσός, που συμμετείχε στα πειράματα, μιλάει  για τα ευρήματα που έχουν προκύψει.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΖΕΚΑΣ/EUROKINISSI

Την βεβαιότητα πως η πυρόσφαιρα 108 μέτρων που δημιουργήθηκε μετά το δυστύχημα στα Τέμπη δεν οφείλεται σε έλαια σιλικόνης, αλλά σε παράνομο φορτίο το οποίο μετέφερε το τρένο, εξέφρασε στο iEidiseis ο Μάρκος Χρυσός, Διπλωματούχος Χημικός Μηχανικός Α.Π.Θ., ΜΒΑ ΕΕΔΕ, πραγματογνώμονας Επικίνδυνων Μεταφορών (ADR120), ο οποίος παρευρέθηκε στα πειράματα του Γενικού Χημείου του Κράτους (ΓΧΚ) για το πόρισμα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ).

Λίγες ημέρες πριν από την πολυαναμενόμενη δημοσίευση του πορίσματος του ΕΜΠ, ο κ. Χρυσός αναφέρεται μεταξύ άλλων στην τεράστια ποσότητα ξυλολίου που εντοπίστηκε, την τραγική διαχείριση του τόπου δυστυχήματος και στο γιατί είναι απαισιόδοξος για το αν θα μάθουμε ποτέ τι μετέφερε η μοιραία εμπορική αμαξοστοιχία.

«175 φορές περισσότερο ξυλόλιο από βιομηχανική περιοχή της Κίνας»

Σύμφωνα με όσα ανέφερε στο iEidiseis ο Μάρκος Χρυσός, «από όλα τα δείγματα που έχει δώσει το ΓΧΚ, το μοναδικό ποσοτικό στοιχείο που έχουμε, προέρχεται από το χώμα, στη βάση του πρανούς. Εκεί εντοπίστηκε ποσότητα ξυλολίου σε ποσοστό 0,35 μιλιγκράμ ανά κιλό».

Προκειμένου να αναδειχθεί το μέγεθος αυτής της ποσότητας, ο κ. Χρυσός επεσήμανε ότι «την συγκρίναμε με τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιήθηκε σε εδάφη μιας ιδιαίτερα βιομηχανικής περιοχής της Κίνας. Η δικιά μας τιμή είναι 90 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Κίνας για τη χειμερινή διάμεσο και 175 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη καλοκαιρινή διάμεσο. Βάσει άλλης αντίστοιχης μελέτης που αφορά περιοχή στο Τέξας, όπου γίνεται εξόρυξη πετρελαίου, προέκυψε πως η δική μας τιμή είναι δέκα φορές υψηλότερη. Πρόκειται για τεράστια νούμερα, που δεν θα μπορούσαν να έχουν προκύψει εξαιτίας του αυτοκινητόδρομου της εθνικής οδού, όπως έχουν ισχυριστεί ορισμένοι».

Η ποσότητα ξυλολίου που καταγράφηκε στο πρανές, θα μπορούσε σύμφωνα με τον ίδιο να είναι ακόμη υψηλότερη, καθώς «πρέπει πρώτα να ξηράνουμε το δείγμα. Όμως, όλα τα δείγματα αναφέρονται επί υγρού εδάφους και όχι ξηρού. Η ποσότητα ξυλολίου λοιπόν, ήταν σίγουρα υψηλότερη από 0,35 μιλιγκράμ ανά κιλό. Το πόσο υψηλότερη όμως, δεν μπορώ να το πω με βεβαιότητα».
«Αποκλείεται να προκάλεσαν την πυρόσφαιρα τα έλαια σιλικόνης»

Αναφορικά με το αν τα έλαια σιλικόνης του τρένου θα μπορούσαν να προκαλέσουν την πυρόσφαιρα, ο κ. Χρυσός σχολίασε ότι «ήμουν παρών στα πειράματα για τα έλαια σιλικόνης που διήρκησαν 4 ημέρες. Αυτό που αποδεικνύεται, είναι πως αποκλείεται τα έλαια σιλικόνης να προκάλεσαν τα φαινόμενα της φωτιάς και της πυρόσφαιρας».

Στο ερώτημα του τι μπορεί να προκάλεσε την έκρηξη, εφόσον έχουν αποκλειστεί τα έλαια σιλικόνης, ο ίδιος δήλωσε ότι «βάσει των δειγμάτων και των ενδείξεων που έχουμε, καταλήγουμε στην έκθεσή μας σε μια ομάδα χημικών διαλυτών που ονομάζονται BTEX, δηλαδή βενζόλιο, τουλουόλιο, αιθυλοβενζόλιο και ξυλόλιο. Κι εκτιμούμε ότι αυτά υπήρχαν πάνω στην αμαξοστοιχία».
«Θα είχαμε σταματήσει τη λειτουργία των τρένων»

Όπως άλλωστε συμπλήρωσε ο κ. Χρυσός, «τα ελαία σιλικόνης έχουν πλέον εξελιχθεί, ώστε να αντικαταστήσουν τα παλαιότερα που ήταν παράγωγα πετρελαίου και τοξικά. Αν θεωρούσαμε ότι τα έλαια σιλικόνης μπορούν να προκαλέσουν κάτι τέτοιο, θα έπρεπε να είχαμε σταματήσει τη λειτουργία των ηλεκτροκίνητων τρένων που τα χρησιμοποιούν στους μετασχηματιστές τους».

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξε καύση ελαίων σιλικόνης: «έχω στα χέρια μου φωτογραφία, όπου εικονίζεται μια άσπρη κηλίδα. Πρόκειται για παράγωγο της καύσης των ελαίων σιλικόνης, επειδή το πυρίτιο που εμπεριέχουν, όταν καίγεται, δημιουργεί οξείδια του πυριτίου, που είναι σαν λευκή πούδρα. Επομένως, αν η πυρόσφαιρα είχε δημιουργηθεί από έλαια σιλικόνης, θα έπρεπε να είχε γεμίσει ο τόπος από αυτή τη λευκή πούδρα. Αυτό όμως δεν έγινε».

Άλλωστε, «την ημέρα που θα κάναμε το πείραμα σχετικά με την ανάφλεξη των ελαίων σιλικόνης, είχαμε ενημερωθεί ότι θα έρθουν αντιπρόσωποι από τη Siemens, την κατασκευάστρια εταιρεία των ηλεκτραμαξών. Οι άνθρωποι τελικά δεν ήρθαν, επειδή δεν υπήρχε λόγος να έρθουν».
«Δεν είναι αξιόπιστα τα στοιχεία»

Μάλιστα, ο ίδιος συμπλήρωσε πως «σύμφωνα με μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν, υπολογίζουμε την ποσότητα της πυρόσφαιρας στους 7 τόνους. Δυστυχώς, δεν μπορεί να προσδιοριστεί η ποσότητα των χημικών που χύθηκε στο έδαφος, επειδή δεν θεωρώ ότι είναι αξιόπιστα τα δείγματα του ΓΧΚ μετά την τροποποίηση του χώρου του συμβάντος».

Πάντως, σύμφωνα με τον ίδιο, «στο έδαφος χύθηκε μεγάλη ποσότητα. Ειδάλλως, ας μας πει κάποιος πως δημιουργήθηκε η πυρόσφαιρα κι αυτή η φωτιά που έκαιγε για 28 λεπτά».

Σχετικά με την αφαίρεση χώματος από το σημείο του δυστυχήματος, ο κ. Χρυσός σχολίασε πως «σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε αφαίρεση χώματος ύψους 1,5 μέτρου. Επίσης, μην ξεχνάμε ότι τα πρώτα δείγματα πάρθηκαν 29 ημέρες μετά το δυστύχημα». Πρόκειται για γεγονός που όπως εξήγησε, είχε ιδιαιτέρως αρνητικές συνέπειες: «το βενζόλιο έχει χρόνο ημιζωής στο έδαφος 15 ημέρες. Δηλαδή, αν έχουμε δέκα κιλά βενζόλιο στο χώμα, σε 15 ημέρες, αυτά τα δέκα κιλά γίνονται πέντε. Όμως, εξαιτίας της μεταφοράς χώματος, της αναμόχλευσης που έγινε και του ανακατέματος με οξυγόνο, αυτός ο χρόνος ημιζωής έγινε πολύ μικρότερος».
Γιατί απομακρύνθηκαν τα χώματα;

Πάντως, ο κ. Χρυσός εξήγησε ότι τα χώματα «ορθώς απομακρύνθηκαν, επειδή εξαιτίας της μεγάλης τους πτητικότητας, οι διαλύτες που χύθηκαν, οδηγούν σε μεγάλη πιθανότητα να έχουμε ξανά ανάφλεξη και έκρηξη. Είναι κάτι που συμβαίνει σε βιομηχανικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης».

Αυτό που δεν συνέβη όμως -όπως προβλέπεται- στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ότι «πριν απομακρυνθούν τα χώματα, έπρεπε να έχουν παρθεί δείγματα. Επίσης, τα χημικά κατάλοιπα οδηγούνται σε ειδικά σχεδιασμένους και αδειοδοτημένους χώρους και όχι σε οποιοδήποτε χωράφι. Θα έπρεπε όλες οι ενέργειες να έχουν γίνει με μεγαλύτερο σεβασμό».

Σχετικά το αν τα χώματα απομακρύνθηκαν προκειμένου να διευκολυνθεί το έργο των γερανών, ο κ. Χρυσός ανέφερε ότι «αυτό είναι εντελώς μακράν της πραγματικότητας. Είδαμε στα βίντεο ότι μπήκαν δύο φορτωτές, έβγαλαν κάποια χώματα και άνοιξε διάδρομος για να μπουν οι γερανοί. Δεν χρειαζόταν να ακολουθήσει όλη αυτή η αλλοίωση».
«Εκτός του γνωστικού πεδίου των δικαστικών πραγματογνωμόνων»

Ακόμη ένα λάθος που έγινε στη διαχείριση του δυστυχήματος σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι «δεν ορίστηκε κάποιος μηχανικός ή πυροσβέστης να πάει στο σημείο. Είδαμε μια πυρόσφαιρα 108 μέτρων, η οποία όμως δεν εμπίπτει στο γνωστικό πεδίο των δύο δικαστικών πραγματογνωμόνων που -ορθώς- ορίστηκαν, καθώς οι συγκεκριμένοι έχουν ειδικότητα ηλεκτρολόγου και μηχανολόγου μηχανικού. Με άλλα λόγια, η δειγματοληψία δεν έχει γίνει σωστά και παλεύουμε με ελλιπέστατα στοιχεία».
«Το τρένο κουβαλούσε παράνομο φορτίο»

Ανεξαρτήτως της μεγάλης ποσότητας χημικών που σύμφωνα με τον κ. Χρυσό μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία, το σημαντικότερο όπως επεσήμανε είναι πως «οτιδήποτε κι αν κουβαλούσε το τρένο, από τη στιγμή που δεν ήταν δηλωμένο από τη Hellenic Train, ήταν παράνομο φορτίο. Στη φορτωτική του τρένου δεν περιγράφεται κανένα υγρό χημικό, παρά μόνο ελάσματα, τρόφιμα, μπύρες και λαμαρίνες. Τώρα το αν τηρήθηκαν τα πρωτόκολλα για την ασφαλή μεταφορά αυτών των επικίνδυνων εμπορευμάτων, είναι κάτι που δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε».
«Εκτιμώ ότι δεν θα μάθουμε ποτέ τι μετέφερε το τρένο»

Δεν είναι όμως το μοναδικό στοιχείο που μοιάζει δύσκολο να απαντηθεί: «έχω ενημερωθεί πως έχει ζητηθεί από τον κ. Δημήτρη Καρώνη (σ.σ. πραγματογνώμονας του ΕΜΠ, καθηγητής της Σχολής Χημικών – Μηχανικών), να απαντήσει στο τι δημιούργησε την πυρόσφαιρα, εφόσον δεν ήταν υπεύθυνα τα έλαια σιλικόνης. Και οι πληροφορίες λένε ότι αυτό είναι ένα ερώτημα που δεν θα απαντηθεί. Εκτιμώ ότι δεν θα μάθουμε ποτέ τι μετέφερε το τρένο, από τη στιγμή που δεν διασφαλίστηκε ο χώρος του δυστυχήματος. Μπορώ να πω όμως με σιγουριά πως περιείχε κάτι χημικό και πάρα πολύ πτητικό. Άλλωστε, μεταξύ της σύγκρουσης και της πυρόσφαιρας, μεσολάβησαν δύο δευτερόλεπτα. Είναι επαρκέστατος χρόνος για τέτοιου είδους πτητικούς υδρογονάνθρακες».

Άξιο αναφοράς είναι επίσης σύμφωνα με τον ίδιο πως «παρατηρούμε ανά διαστήματα στα βίντεο, φλόγες φωτιάς να φεύγουν προς τα πάνω και να δυναμώνει η φωτιά στο έδαφος. Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν υπήρχε μια μεγάλη δεξαμενή στο τρένο, αλλά πολλές μικρότερες».