Οχι! Η Φύση, δεν μας εκδικείται..

Γράφει η Κωνσταντίνα Παπαθανασίου

«Πρωτοφανείς χιονοπτώσεις», «θεομηνίες», πρωτοφανώς αυξημένες ή μειωμένες θερμοκρασίες, σεισμοί, τσουνάμι, πυρκαγιές.

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούνται, παγκοσμίως, όλο και περισσότερες φυσικές καταστροφές. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, το 2020, «τα τελευταία είκοσι χρόνια διπλασιάστηκαν οι φυσικές καταστροφές». Μόνο στην χώρα μας, την τελευταία πενταετία, έχουν σημειωθεί τεράστιες καταστροφές από καταιγίδες, φωτιές, ακόμα και χιονοπτώσεις. Αποκορύφωμα των εξελίξεων, αποτελεί το πρόσφατο συμβάν, του 24ωρου
εγκλωβισμού χιλιάδων ανθρώπων σε κεντρικούς και περιφερειακούς δρόμους της Αθήνας, και αμαξοστοιχίες, λόγω της χιονόπτωσης. Ταυτόχρονα, χιλιάδες σπίτια βρέθηκαν χωρίς ρεύμα και
θέρμανση ακόμα και για 30 ώρες. 

Το τραγικότερο, όμως, γεγονός, όλων, είναι πως στην Θεσσαλονίκη, κατέληξε άστεγος, λόγω υποθερμικού σοκ.

Το χιόνι, άλλοτε, αποτελούσε πηγή χαράς και ευτυχίας. Στο χιόνι αναφέρεται, άλλωστε και η λαϊκή ρήση «να δούμε και μια άσπρη μέρα». Τα τελευταία χρόνια, όμως, της διαρκούς φτωχοποίησης, ακόμη και η διασκέδαση στο χιόνι, προκαλεί μια υποσυνείδητη ενοχή, απέναντι σε όλους εκείνους, που στερούνται θέρμανσης, στέγης, κατάλληλης ένδυσης.

Απέναντι στις φυσικές καταστροφές, λοιπόν, αυτό που ακούγεται πολλές φορές ως απάντηση από του αρμόδιους είναι φράσεις τύπου: «Δεν μπορούμε να τα βάλουμε με την φύση», «Η φύση μας εκδικείται» κ.α. Η πραγματικότητα, όμως, είναι άλλη… τα βάλαμε με την φύση και, όχι, η φύση δεν μας εκδικείται.

Το σύστημα υπό το οποίο ζούμε, το καπιταλιστικό, είναι ένα σύστημα κυριαρχικό. Πρόκειται για ένα σύστημα, μιας αέναης προσπάθειας κυριαρχίας των ανθρώπων επί των ανθρώπων,
αλλά, κυρίως, των ανθρώπων επί της φύσης. Στην εποχή του ύστερου καπιταλισμού, στην οποία ζούμε, αυτό, σε μεγάλο βαθμό, έχει, πλασματικά, επιτευχθεί. Ο φυσικός κόσμος τείνει
να μεταβληθεί σε έναν κόσμο παρά φύσει…

Η βιομηχανική και, στη συνέχεια, η τεχνολογική επανάσταση, είχαν τεράστια θετικά αποτελέσματα στις ζωές των ανθρώπων, αφού οδήγησαν σε διευκολύνσεις και ανέσεις άνευ προηγουμένου. Είχαν, όμως, και τεράστιο αρνητικό αντίκτυπο επί του φυσικού περιβάλλοντος.

Άναρχη οικοδόμηση στις πόλεις, υπερπληθυσμός στα μεγάλα αστικά κέντρα, ακατάπαυστες εκπομπές ρύπων, καταστροφή δασών για εγκατάσταση ανεμογεννητριών, τεχνητά φράγματα
σε ορμητικά ποτάμια, έκλυση εργοστασιακών λυμάτων σε θαλάσσια ύδατα. Όλα αυτά και πολλά άλλα, οδήγησαν στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, της ατμόσφαιρας και του οικοσυστήματος και σε μια κρίση, υψίστης σημασίας, την οικολογική.

Η φύση, λοιπόν, ακόμη και υπό αυτές τι συνθήκες, εξακολουθεί να εκτελεί τις φυσικές της λειτουργίες. Βρέχει, όπως ανέκαθεν έβρεχε, χιονίζει, όπως ανέκαθεν χιόνιζε, κάνει σεισμούς κλπ. Οι άνθρωποι, όμως, ακριβώς, επειδή έχουμε μάθει να λειτουργούμε κυριαρχικά, και επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι κυριαρχικές σχέσεις είναι οι μόνες που αναγνωρίζουμε, ζώντας επί δεκαετίες στο ατομοκεντρικό και κεφαλαιοκεντρικό καπιταλιστικό σύστημα , αντιμετωπίζουμε και την ίδια την φύση με ανθρωποκεντρικές αντιλήψεις… «Η φύση μας εκδικείται».

Είναι σημαντικό, λοιπόν, να γίνει αντιληπτό, πως ακόμη και τα οικολογικά προβλήματα, αποτελούν κοινωνικά προβλήματα. Ο αγώνας της κυριαρχίας επί της φύσης, πηγάζει από τη νοοτροπία της κυριαρχίας των ατόμων επί των ατόμων, από τη νοοτροπία επικράτησης των ταξικών και κοινωνικών διακρίσεων. Έτσι, τα οικολογικά προβλήματα και οι φυσικές καταστροφές, δεν αποτελούν ευθύνη της ανθρώπινης ύπαρξης, γενικά, αλλά του υφιστάμενου
κοινωνικο-οικονομικού συστήματος, του καπιταλιστικού, που πορεύεται με μοναδικό του δόγμα την ανάπτυξη και το κέρδος, αγνοώντας τις συνέπειες. Το δόγμα, αυτό, όπως αποδεικνύεται και στην πράξη, παραμένει ασυγκίνητο απέναντι σε ηθικές και αξιακές
επικλήσεις, ακόμη, και στην υπέρτατη αξία, της ανθρώπινης ζωής.

Είναι, πλέον σαφές, πως η φύση δεν μας εκδικείται. Η φύση, ευτυχώς, για εμάς, δεν έχει εκδικητικές τάσεις, έχει, αποκλειστικά, φυσικές τάσεις, και κάθε φυσική καταστροφή, που προκαλεί ανεπανόρθωτες υλικές καταστροφές, αποτελεί, μια ακόμη, απόδειξη της ανθρώπινης ανεπάρκειας, και μικρότητας. 

Ο άνθρωπος, αποδεικνύει, καθημερινά, ότι είναι εξαιρετικά «μικρός» για να αντιληφθεί ότι δεν θα καταφέρει ποτέ να κυριαρχήσει, ουσιαστικά, επί της φύσης, και πως κάθε βήμα που κάνει προς αυτήν την κατεύθυνση, αγνοώντας την
κυριαρχία των φυσικών νόμων, αποτελεί ένα βήμα προς την αυτοκαταστροφή του.