Η «κιβωτός» της υποκρισίας

Του Αργύρη Αργυριάδη, Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω
www.argiriadis.gr

Η ιστορία είναι γνωστή. Μια από τις πιο γνωστές μη κυβερνητικές οργανώσεις με αντικείμενο την ειδική μέριμνα και την προστασία της μητέρας και του παιδιού βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα. Μέχρι στιγμής τρεις επίσημες καταγγελίες για κακοποίηση παιδιών
σε συνδυασμό με πλείστα δημοσιεύματα για τον υποτιθέμενο τρυφηλό βίο και τις προτιμήσεις των προβεβλημένων προσώπων και διοικητών της ανωτέρω οργάνωσης είχαν ως αποτέλεσμα να έρθουν τα «πάνω κάτω». Όχι μόνον για τη συγκεκριμένη οργάνωση,
αλλά και για τον τρόπο που οι απλοί πολίτες βλέπουμε το εθελοντικό κίνημα και τις οργανώσεις προσφοράς, ιδίως στον τομέα των απροστάτευτων παιδιών. Τα δημοσιεύματα, για τα εκατομμύρια που λάμβανε η συγκεκριμένη οργάνωση ετησίως από δωρεές
επωνύμων και ανωνύμων συμπολιτών μας σκανδάλισαν, ενώ κάπως παράδοξες ακούγονται οι καταγγελίες (τώρα τις θυμήθηκαν;) διάσημων προσώπων ότι προσέφεραν ακίνητα στην οργάνωση, αλλά η τελευταία έθετε όρους και απαιτούσε τη μεταβίβαση της
ιδιοκτησίας και όχι την απλή χρήση αυτών.

Τα ερωτήματα που τίθενται, όμως, είναι περισσότερα και δεν σχετίζονται αποκλειστικά με τον τρόπο λειτουργίας της συγκεκριμένης οργάνωσης. Έχουν να κάνουν με εμάς τους ίδιους
αλλά και με ένα κράτος – οπερέτα, όπου τα δικαιοκρατικά και πολιτικά ελλείμματα διαρκώς αναδεικνύονται ακόμη και σε απλές υποθέσεις.

Ερώτημα πρώτο: είμαστε ικανοποιημένοι με τον τρόπο που αντιμετώπισαν τα μέσα ενημέρωσης το συγκεκριμένο «σκάνδαλο»; Θα μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος ότι, δουλειά των μέσων ενημέρωσης είναι να αναδεικνύουν τα «σκάνδαλα». Να αποκαλύπτουν γεγονότα. Πράγματι, τούτο ισχύει. Ζητούμενο, επίσης, είναι να τηρείται η αρχή της ισηγορίας και της πλουραλιστικής ενημέρωσης. Μάθαμε, λοιπόν, από τα φιλέρευνα ΜΜΕ, για παράδειγμα ποια είναι τα έσοδα της συγκεκριμένης οργάνωσης (στο σύνολό τους σχεδόν από δωρεές). Μήπως έπρεπε να πληροφορηθούμε και τα έξοδα;

Πληροφορηθήκαμε για τις καταγγελίες και το περιεχόμενο αυτών, αλλά ουδείς βρέθηκε, να υπερασπιστεί δημοσίως έναν παπά με τον οποίο έσπευδαν μέχρι προσφάτως όλοι να φωτογραφηθούν; Δεν υπήρξε ή δεν αναζητήθηκε;

Ερώτημα δεύτερο: το περιλάλητο «τεκμήριο αθωότητας» το γνωρίζουμε όλοι. Νομικοί και μη. Το διαβάσαμε στις εφημερίδες, το είδαμε στις ταινίες, κάποιοι εξ ημών το σπουδάσαμε κιόλας. Καθιερώθηκε πρώτη φορά το 1789 με το άρθρο 9 της Γαλλικής Διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπου αναφερόταν ότι «κάθε άνθρωπος τεκμαίρεται αθώος μέχρις ότου κηρυχθεί ένοχος σύμφωνα με το νόμο». Πόσοι εντέλει το σεβόμαστε; Ιδίως τα
ΜΜΕ γιατί, επιτηδευμένα, το λησμονούν; Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατ’ επανάληψη έχει αποφανθεί ότι, υφίσταται προσβολή του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη από τη διαπόμπευση του κατηγορουμένου εκ μέρους των ΜΜΕ, όταν τον εμφανίζουν ως ένοχο πριν δικαστεί (μεταξύ άλλων: Dovzhenko κατά Ουκρανίας, 12.01.2012, Huseyn κ.α κατά Αζερμπαϊτζάν, 26.07.2011, παρ. 231, Pesa κατά Κροατίας,
08.04.2010, παρ. 147 (προσπελάσιμα στη διεύθυνση: https://hudoc.echr.coe.int/eng#)).

Το ανωτέρω τεκμήριο, όμως, το σεβάστηκε η ίδια η πολιτεία; Κυβέρνηση και κόμματα αντιπολίτευσης; Η πρώτη έσπευσε να αλλάξει τη διοίκηση της οργάνωσης κάνοντας χρήση ενός νόμου αμφίβολης συνταγματικότητας (άραγε με 3 καταγγελίες πρέπει να αλλάζουμε πρωθυπουργό;) και τα κόμματα της αντιπολίτευσης έσπευσαν να σπεκουλάρουν στο σύνηθες πλαίσιο μιας τυφλής ψηφοθηρίας. «Εγκιβωτισμένα στην υποκρισία» χάνουν την
ουσία. Και τούτο μας οδηγεί στο τελευταίο ερώτημα.

Ερώτημα τρίτο: το ζητούμενο είναι να έχουμε πολλά και καλά ιδρύματα για τα απροστάτευτα παιδιά ή πολλές και καλές ανάδοχες οικογένειες; Οι καταγγελίες είναι εύκολες σε τούτη τη ζωή. Ωστόσο, στην πορεία πολλές «μαρτυρίες» ανασκευάζονται ή ανακαλούνται. Και όταν σε κάθε περίπτωση επιβεβαιώνονται, ο πέλεκυς της Δικαιοσύνης πρέπει να πέφτει αδιακρίτως. Αυτό, όμως, που θα έπρεπε να μας μείνει από αυτήν την ιστορία – τα υπόλοιπα είναι αρμοδιότητα της Δικαιοσύνης και μόνον – είναι ότι ο ρόλος των ιδρυμάτων δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι ούτε πρωταγωνιστικός ούτε καθολικός.

Προφανώς, όλα τα ιδρύματα πρέπει να εποπτεύονται και ελέγχονται αυστηρά. Ωστόσο, στόχος πρέπει να είναι τα απροστάτευτα παιδιά να βρίσκουν το συντομότερο δυνατόν μια ανάδοχη οικογένεια και όχι ένα ίδρυμα. Πράγματι, στον τομέα αυτό έγιναν πολλά τα τελευταία χρόνια και τούτο πρέπει να πιστωθεί στην αρμόδια υφυπουργό. Απαιτούνται, όμως, ακόμη περισσότερα …