Με ποιά κριτήρια θα αποδεικνύεται αυτό, παραμένει άγνωστο, ενώ προκαλεί απορίες και βαθιά ερωτηματικά, πως θα επιβληθεί κληρονομική προτεραιότητα σε "συντρόφους ζωής", έναντι του νομίμου συζύγου, όταν ακόμη και σε περιπτώσεις διαζυγίων, όταν υπάρχει περιουσία, ο νόμος προβλέπει διανομή.
Παράλληλα βάσει του ισχύοντος πλαισίου στο Κληρονοµικό ∆ίκαιο, όταν υφίσταται κληρονοµιά χωρίς διαθήκη (κληρονοµική εξ αδιαθέτου διαδοχή), τότε προβλέπονται τάξεις, µε βάση τις οποίες καθορίζονται ποιοι καλούνται µε σκοπό την αποδοχή ή την αποποίησή της. Ενώ με το νέο Κληρονοµικό ∆ίκαιο - που σύμφωνα με τους εμπνευστές του απαντά στις συνθήκες της εποχής - προηγείται η αναγνώριση του κληρονοµικού δικαιώµατος σε συντρόφους ζωής, που δεν έχουν συνάψει γάµο ή σύµφωνο συµβίωσης µε τον θανόντα.
Η ομάδα εργασίας, που έχει επιλέξει το Υπουργείο Δικαιοσύνης αποτελείται από 15 επιφανείς νοµικούς µε επικεφαλής τον επίτιµο καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών, ακαδηµαϊκό και δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, Απόστολο Γεωργιάδη.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης προανήγγειλε στην εκδήλωση, που διοργάνωσε την περασμένη εβδομάδα, για τις αλλαγές στη Δικαιοσύνη ότι, την άνοιξη του 2025 η Επιτροπή θα έχει ολοκληρώσει το έργο της αναµόρφωσης και κωδικοποίησης του Κληρονομικού Δικαίου και μετά από διαβούλευση µε τους αρµόδιους φορείς, θα θεσµοθετηθεί ως νόµος του κράτους.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης κάνει λόγο, για απαρχαιωµένο καθεστώς που ισχύει, όσον αφορά τις έννοµες σχέσεις και συνέπειες που απορρέουν από τον θάνατο ενός προσώπου και κρίνεται αναγκαίο να συµβαδίζει µε τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονοµικές συνθήκες, λαµβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές και δηµογραφικές µεταβολές που καταγράφονται στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι προωθούµενες αλλαγές εστιάζουν σε τέσσερα σηµεία:
Οι σημαντικότερες, που θα προκαλέσουν αίσθηση στην κοινωνία, είναι:
- Οπως προαναφέρθηκε, αναγνωρίζεται πρώτη φορά κληρονομικό δικαίωμα στους συντρόφους ζωής, ενώ περιορίζεται δραστικά στις τυπικές συζυγικές σχέσεις.
- Καταργείται το δικαίωμα κληρονομιάς για υπερήλικους γονείς
- Χάνουν το δικαίωμα κληρονομίας όποιοι επί πολλά χρόνια δεν ενδιαφέρονται για την κληρονομούμενη περιουσία και εμποδίζουν την αξιοποίηση της
- Καταργείται η ιδιόχειρη διαθήκη, καθιερώνεται και αναγνωρίζεται μόνον η ψηφιακή
Αναλυτικά:
Γιά πρώτη φορά επίσης καταργείται ή περιορίζεται δραστικά – και κατά περίπτωση καταργείται - το κληρονομικό δικαίωμα των γονέων, όταν είναι σε μεγάλη ηλικία, ενδεχομένως άνω των 80 ετών.
Μέχρι σήμερα κληρονομικό δικαίωμα έχουν τα παιδιά και η σύζυγος του αποβιώσαντος. Αν δεν υπάρχουν παιδιά, δικαίωμα αποκτούν και οι γονείς εκείνου που έφυγε από τη ζωή.
Στο εξής οι υπερήλικοι γονείς δεν θα κληρονομούν τα παιδιά τους και τα περιουσιακά στοιχεία του αποβιώσαντος αποβιώσαντος άτεκνου θα πηγαίνουν στην/στον σύζυγο.
Ιδιαίτερα σημαντικές είναι και οι ρυθμίσεις, που περιορίζουν τα κληρονομικά δικαιώματα όποιων δεν ενδιαφέρονται επί μακρόν για μια κληρονομούμενη περιουσία και δεν συνεργάζονται με τους άλλους συγκληρονόμους για την αξιοποίηση ή τη διανομή της, με αποτέλεσμα να οδηγείται σε απαξίωση.
Σε τέτοιες περιπτώσεις το κληρονομικό δικαίωμα θα παραγράφεται μετά την παρέλευση προκαθορισμένων χρονικών ορίων.
Eπιπλέο, ειδικές ρυθμίσεις προβλέπονται για την λόγω κληρονομίας μεταβίβαση επιχειρήσεων, μετοχικών μεριδίων και πνευματικών δικαιωμάτων. Πνευματικά δικαιώματα θα μπορεί κάποιος να αφήνει ως κληρονομιά όχι σε όλα του τα παιδιά, αλλά σε εκείνα που θα κρίνει κατάλληλα για τη διαχείρισή τους.
Με τη διάταξη αυτή ικανοποιείται ένα πάγιο αίτημα επιχειρηματικών ενώσεων, επιμελητηρίων κλπ, που ζητούσαν να δοθεί ελευθερία στη διάθεση περιουσιακών στοιχείων που είναι άυλα, όπως το εμπορικό σήμα μιας επιχείρησης, η επωνυμία της κλπ.
Μεγάλες αλλαγές ωστόσο επέρχονται και στις διατάξεις που αφορούν τις διαθήκες, καθώς το νέο Κληρονομικό Δίκαιο προβλέπει ότι, οριστικά μπαίνει τέλος στις ιδιόχειρες διαθήκες, καθώς αναμένεται να είναι μόνο ψηφιακές, ή να συντάσσονται και θα δημοσιεύονται από συμβολαιογράφο
Η εξαγγελία του Υπουργείου Δικαιοσύνης για το νέο Κληρονομικό Δίκαιο έχει προκαλέσει πανικό στους πολίτες, φοβούμενοι ότι θα καταργηθούν οι ιδιόχειρες διαθήκες και θα αντικατασταθούν από το μοντέλο των αποκαλούμενων «ψηφιακών διαθηκών» και παράλληλα ότι, δεν θα κληρονομούν οι σύζυγοι.
Η ιστορία του γάμου των ομοφύλων φέρεται ότι, στοίχισε ακριβά στην Κυβέρνηση και στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, που είδαν το ποσοστο το 41%, να μιεώνεται δραματικά στις Ευρωεκλογές.
Σε μιά οικογενειοκρατούμενη κοινωνία όπως είναι η ελληνική, πόσο εύκολα μπορεί να περάσει μία ακόμη βαθειά τομή στην έννοια της οικογένειας?
και η ιταλική. Όσο και αν θέλουμε να ευθυγραμμίσουμε τις κληρονομικές διατάξεις με την κοινωνία που αλλάζει. Έγινε μία πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής υπό την προεδρία του καθηγητή, απόστολου Γεωργιάδη και της αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου, και θα ξαναγίνει μία δεύτερη προγραμματισμένη συνάντηση της επιτροπής τέλος Νοεμβρίου. Τώρα αρχίζει το έργο, ακόμη ακούμε».
Οι άξονες των αλλαγών στο Κληρονομικό ΔίκαιοΧρονικός περιορισμός για την αποδοχή της διαθήκης: Θα αποφευχθούν πλέον φαινόμενα να εμφανίζονται ιδιόγραφες, κυρίως, διαθήκες πολλών ετών πίσω.
Διαθήκη θα συντάσσεται μόνον από συμβολαιογράφο, καταργώντας έτσι τις ιδιόχειρες.
Οι διαθήκες σήμερα είναι τριών ειδών:
Ιδιόγραφη, γράφεται δηλαδή εξ ολοκλήρου από τον διαθέτη.
Δημόσια, συντάσσεται ενώπιον συμβολαιογράφου καθ’ υπαγόρευση του διαθέτη ενώπιον μαρτύρων.
Μυστική, παραδίδεται σε κλειστό φάκελο από τον διαθέτη στον συμβολαιογράφο προς φύλαξη παρουσία και πάλι μαρτύρων.
Τι προστίθεται:
Κληρονομικό δικαίωμα σε συντρόφους ζωής. Για πρώτη φορά κληρονομικό δικαίωμα σε ανθρώπους που δεν έχουν παντρευτεί και δεν έχουν συνάψει κάποιο είδους σύμφωνο συμβίωσης και μέχρι σήμερα για τον νομοθέτη δεν θεωρούνταν δικαιούχοι του δικαιώματος αυτού.
Αποκλεισμός κληρονομικού δικαιώματος σε τυπικές συζυγικές σχέσεις και σε
υπέργηρους γονείς. Θα αποκλείονται οι σύζυγοι που έχουν ουσιαστικά χωρίσει, αλλά δεν έχει εκδοθεί σχετική πράξη λύσης του γάμου τους ή του συμφώνου συμβίωσης.
Θέσπιση κληρονομικών συμβάσεων. Για πρώτη φορά θα επιτραπεί και στην Ελλάδα αυτό που επιτρέπεται σε πολλές χώρες, οι κληρονομικές συμβάσεις. Θα γίνεται σύμβαση εν ζωή για να τακτοποιεί κάποιος τα θέματά του και να μην αντιδικούν οι κληρονόμοι στα δικαστήρια.
Ερωτήματα που προκύπτουνΤι θα γίνεται με τον παππού ή την γιαγιά που δεν έχουν χρήματα για να πάνε σε συμβολαιογράφο;
Θα πρέπει ακόμη να υπάρξει μέριμνα για τις ιδιόγραφες διαθήκες που ήδη έχουν συνταχθεί και κατατεθεί σε συμβολαιογράφους.
Στη διεύρυνση του θεσμού της οικογένειας από την... πίσω πόρτα, προχωρεί η Κυβέρνηση, καθώς με νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, για την ενδοοικογενειακή βία, επανακαθορίζεται η έννοια του "συντρόφου" και "βαφτίζονται" οικογένεια ακόμη και οι πρώην σχέχεις, ανεξαρτήτως συγκατοίκησης ή μη.
Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της ενδοοικεγενειακής βίας, το οποίο παρουσίασε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης, στο υπουργικό συμβούλιο, επανακαθορίζεται η έννοα του "συντρόφου", ενώ πλέον θεωρούνται ιδιώνυμο αδίκημα, παράνομες πράξεις, που ούτως ή άλλως τιμωρούντο από το νόμο, όπως οι σωματικές βλάβες και η ανθρωποκτονία.
Βάση του νέου νομοσχεδίου, το οποίο ακόμη δεν έχει βγει στη διαβούλευση, είναι ο επανακαθορισμός της έννοιας του «συντρόφου», κατά την υπαγωγή στον ν. 3500/2006, ενώ εντάσσεται στο ρυθμιστικό πεδίο του νόμου η απειλή μέσω επίμονης καταδίωξης ή αθέμιτης παρακολούθησης μέλους οικογένειας.
Ο νέος νόμος "ανοίγει" ακόμη περισσότερο τα όρια της οικογένειας, τα οποία είχαν ήδη διευρυνθεί από την ίδια την Κυβέρνηση, με την τροποποίηση του Άρθρου 117 του Νόμου 5090/2024, που τέθηκε σε ισχύ την 1/5/2024.
Με τον ήδη ισχύοντα νόμο 5090/2024 οικογένεια θεωρείται "η κοινότητα που αποτελείται από συζύγους ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωση ή γονείς και συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους.
Επίσης στην "οικογένεια περιλαμβάνονται, εφόσον συνοικούν, συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός συμπαραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια".
Η διεύρυνση του θεσμού της οικογένειας είχε ήδη θεσμοθετηθεί με τον ήδη ισχύοντα νόμο και ορίζεται στο 3ο εδάφιο του Ν. 5090/2024, σύμφωνα με το οποίο "οι διατάξεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στους μόνιμους συντρόφους και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, στους πρώην συζύγους, στα μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, καθώς και στους πρώην μόνιμους συντρόφους".
Ωστόσο με το υπό προώθηση νομοσχέδιο διευρύνεται ακόμη περισσότερο η έννοια της οικογένειας, ως εξής:
Συγκεκριμένα, οι λέξεις «στους μόνιμους συντρόφους» αντικαθίστανται από τις λέξεις «στους συντρόφους».
Αναφέρεται στο Αρθρο 1.
"Αυτό , όπως προβλέπεται στην υποπερ. γ’ της περ. 2 του άρθρου 1 του ν. 3500/2006 (Α’ 232), περί ορισμών, όπου επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) οι λέξεις «στους μόνιμους συντρόφους» αντικαθίστανται από τις λέξεις «στους συντρόφους».
Eπιπλέον οικογένεια θεωρείται "η σταθερή σχέση προσωπικής δέσμευσης, ανεξαρτήτως συγκατοίκησης ή μη", καθώς στον ήδη ισχύοντα νόμο προστέθηκαν οι λέξεις «που τελούν σε σταθερή σχέση προσωπικής δέσμευσης, ανεξαρτήτως συγκατοίκησης ή μη»,
Επιπλέον με το νέο νομοσχέδιο θεωρούνται οικογένεια και οι "πρώην σύντροφοι", χωρίς μονιμότητα στη σχέση, καθώς οι λέξεις «στους πρώην μόνιμους συντρόφους» αντικαθίστανται από τις λέξεις «στους πρώην συντρόφους» και η υποπερ. γ’ διαμορφώνεται ως εξής :
«γ. Οι διατάξεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στους συντρόφους που τελούν σε σταθερή σχέση προσωπικής δέσμευσης, ανεξαρτήτως συγκατοίκησης ή μη και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, στους πρώην συζύγους, στα μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, καθώς και στους πρώην συντρόφους.».
Με το νέο νόμο, που προωθείται στη Βουλή μεγαλώνει και ο κύκλος των αδικημάτων, που θεωρούνται ιδιώνυμα στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, καθώς εντάσσεται, πλέον, στο ρυθμιστικό πεδίο του νόμου και τιμωρείται ως ιδιώνυμο "η απειλή μέσω επίμονης καταδίωξης ή αθέμιτης παρακολούθησης μέλους οικογένειας".
Αναφέρεται στο Αρθρο 2.
Άρθρο 2
Ένταξη της απειλής μέσω επίμονης καταδίωξης ή αθέμιτης παρακολούθησης μέλους οικογένειας στο ρυθμιστικό πεδίο του ν. 3500/2006 σύμφωνα με το άρθρο 6 της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385 - Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 7 ν. 3500/2006
Στην παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 3500/2006 (Α’ 232), περί της ενδοοικογενειακής παράνομης βίας και απειλής, προστίθενται οι λέξεις «ή τελεί την πράξη του δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 333 του Ποινικού Κώδικα σε βάρος άλλου μέλους της οικογένειας» και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:
«2. Το μέλος της οικογένειας το οποίο προκαλεί τρόμο ή ανησυχία σε άλλο μέλος της οικογένειας απειλώντας το με κάθε μορφή βίας ή άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη, τιμωρείται με φυλάκιση. Όποιος τελεί την αξιόποινη πράξη του πρώτου εδαφίου ενώπιον ανηλίκου ή τελεί την πράξη του δεύτερου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 333 του Ποινικού Κώδικα σε βάρος άλλου μέλους της οικογένειας, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών.».
Το νομοσχέδιο αναμένεται να εισαχθεί προς ψήφιση τις προσεχείς ημέρες.
Από την πλευρά του Υπουργείου Δικαιοσύνης, επικαλούνται ότι, μέσω των νέων ρυθμίσεων, σκοπός «είναι να σπάσει το κλίμα φόβου των θυμάτων και να είναι εξασφαλισμένοι, από το νομικό πλαίσιο, οι επιστήμονες (ανακριτές, εισαγγελείς, δικαστές) που έρχονται αντιμέτωποι με τέτοια περιστατικά».
Ενώ για την αυστηροποίηση, που επιχειρείται μέσω της διεύρυνσης της έννοιας της οικογένειας, για κάποιους αυτό θεωρείται ένας τρόπος, να αντιμετωπιστεί αυτό που ο ίδιος ο κ.Φλωρίδης χαρακτήρισε "αστοχίες δικαστών”, σε ανάλογες περιπτώσεις. Κι αυτό γιατί πλέον ο "οδικός χάρτης” των διατάξεων για αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ στενός και οδηγεί σε πολύ συγκεκριμένη κατεύθυνση: Φυλάκιση (σχεδόν) γιά όλους!
Δεν είναι τυχαίο πάντως, πως το νέο νομοσχέδιο, που διευρύνει την έννοια της οικογένειας, μέσω της αυστηροποίησης των διατάξεων, για την ενδοοικογενειακή βία, έρχεται με αφορμή δυο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, που η αντιμετώπισή τους από τις αρχες προκάλεσε την αντίδραση της ηγεσίας του Αρείου Πάγου, που άσκησαν ακόμη και πειθαρχικό έλεγχο σε βάρος των δικαστικών λειτουργών, γεγονός ασύνηθες!
Η πρώτη περίπτωση αφορά την υπόθεση της γυναικοκτονίας στο Μενίδι στα μέσα Μαΐου, όταν εν διαστάσει σύζυγος, που ήδη κατηγορείτο για ενδοοικογενειακή βία , σκότωσε την 40χρονη μητέρα των δυο παιδιών του.
Τι αναμένεται
Γιατί δεν καταργούνται οι ιδιόγραφες και πώς θα µπει τέλος στις πλαστές – Στην εξ αδιαθέτου διαδοχή, τη νόµιµη µοίρα για τους δικαιούχους και τις συµβάσεις θα εστιάζει επιπλέον το υπό διαµόρφωση πλαίσιο
Μία οµάδα εργασίας, που αποτελείται από 15 επιφανείς προσωπικότητες νοµικών µε επικεφαλής τον επίτιµο καθηγητή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών, ακαδηµαϊκό και δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, Απόστολο Γεωργιάδη, αναλαµβάνει την πλήρη αναµόρφωση και κωδικοποίηση του
Κληρονοµικού ∆ικαίου, µε τον υπουργό ∆ικαιοσύνης
Γιώργο Φλωρίδη και τα στελέχη του χαρτοφυλακίου να εκτιµούν ότι την άνοιξη του 2025 η Επιτροπή θα έχει ολοκληρώσει το έργο της και το νέο Κληρονοµικό ∆ίκαιο, έπειτα από διαβούλευση µε τους αρµόδιους φορείς, θα θεσµοθετηθεί ως νόµος του κράτους.
Πρόκειται για ένα µεγάλο εγχείρηµα, δεδοµένου πως το Κληρονοµικό ∆ίκαιο θεσπίστηκε στη µορφή του Αστικού Κώδικα πριν από 80 χρόνια και οι διατάξεις του παραµένουν αναλλοίωτες έως σήµερα, τη στιγµή που έχουν δηµιουργηθεί νέες κοινωνικές σχέσεις και κοινωνικές αντιλήψεις τις τελευταίες δεκαετίες, και έτσι κρίνονται επιβεβληµένες οι αλλαγές στο συγκεκριµένο πεδίο. Σύµφωνα µε το σκεπτικό του υπουργείου ∆ικαιοσύνης, το απαρχαιωµένο καθεστώς που ισχύει, όσον αφορά τις έννοµες σχέσεις και συνέπειες που απορρέουν από τον
θάνατο ενός προσώπου, κρίνεται αναγκαίο να συµβαδίζει µε τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονοµικές συνθήκες, λαµβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές και δηµογραφικές µεταβολές που καταγράφονται στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι προωθούµενες αλλαγές που αναµένεται να τεθούν επί τάπητος από την Επιτροπή, µε αντικείµενο την αναµόρφωση του Κληρονοµικού ∆ικαίου, εστιάζουν σε τέσσερα σηµεία:
Οι σημαντικότερες, που θα προκαλέσουν αίσθηση στην κοινωνία, είναι:
- Αναγνωρίζεται πρώτη φορά κληρονομικό δικαίωμα στους συντρόφους ζωής, ενώ περιορίζεται δραστικά στις τυπικές συζυγικές σχέσεις.
- Καταργείται το δικαίωμα κληρονομιάς για υπερήλικους γονείς
- Χάνουν το δικαίωμα κληρονομίας όποιοι επί πολλά χρόνια δεν ενδιαφέρονται για την κληρονομούμενη περιουσία και εμποδίζουν την αξιοποίηση της
- Καταργείται η ιδιόχειρη διαθήκη, καθιερώνεται και αναγνωρίζεται μόνον η ψηφιακή
. Την εξ αδιαθέτου διαδοχή.
2. Τη νόµιµη µοίρα για τους κληρονόµους.
3. Τις κληρονοµικές συµβάσεις.
4. Το καθεστώς και τα είδη των διαθηκών.
Στις διατάξεις που αφορούν τις διαθήκες, το υπουργείο ∆ικαιοσύνης θα επιδιώξει την επίλυση ενός σοβαρού κοινωνικού και νοµικού προβλήµατος, το οποίο σχετίζεται µε το συχνό φαινόµενο των πολλών ιδιόχειρων
διαθηκών, οι οποίες κατά περιπτώσεις είναι πλαστές, µε τον έλεγχο της εγκυρότητάς τους να καθίσταται δύσκολος έως αδύνατος. Στόχος του υπουργείου είναι να περιοριστεί το φαινόµενο των διαθηκών που πλαστογραφούνται ενίοτε από τρίτους, µε αποτέλεσµα να υπάρχουν για έναν κληρονοµούµενο τρεις ή τέσσερις διαθήκες και στη συνέχεια να ακολουθείται µία χρονοβόρος διαδικασία για την απόδοση της περιουσίας. Συνεπώς, η αρµόδια Επιτροπή θα αναζητήσει λύσεις προς την επίλυση του σηµαντικού ζητήµατος, αξιοποιώντας τις ψηφιακές δυνατότητες.
Ωστόσο, αξίζει να επισηµανθεί, όπως τονίζει ανώτατη πηγή του
υπουργείου ∆ικαιοσύνης, πως δεν θα καταργηθεί η ιδιόγραφη διαθήκη και δεν αποτελεί αυτό στόχο του υπουργείου σε καµία περίπτωση, αλλά θα προβλεφθεί η σταδιακή µετάβαση σε ένα είδος ψηφιακής διαθήκης, όπως η δυνατότητα ηλεκτρονικής αποθήκευσης των διαθηκών. Σε πρώτη φάση, η Επιτροπή θα εξετάσει τρόπους για να διασφαλιστεί η εγκυρότητά τους, ενώ µια πρόταση προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν να θεωρούνται έγκυρες ιδιόγραφες διαθήκες οι οποίες διαθέτουν ψηφιακή υπογραφή. ∆ηλαδή, να γίνεται η ιδιόχειρη διαθήκη και να υπογράφεται από τον ενδιαφερόµενο σε ένα σύστηµα ψηφιακής υπογραφής, όπως το
gov.gr.
Τέλος στην «καχυποψία»
Επιπλέον, ένα άλλο σηµαντικό ζήτηµα που θα εστιάσει το αναθεωρηµένο Κληρονοµικό ∆ίκαιο είναι η δυνατότητα σύναψης κληρονοµικών συµβάσεων, απέναντι στις οποίες στο νοµικό σύστηµα της Ελλάδας καταγράφεται «καχυποψία». Στόχος της σηµαντικής αλλαγής για τη σύναψη κληρονοµικών συµβάσεων, οι οποίες δεν επιτρέπονταν στη χώρα µας, σε αντίθεση µε πολλές άλλες χώρες που ήδη εφαρµόζουν αυτή την πρακτική, είναι η µεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση της περιουσίας, καθώς µε την εισαγωγή του θεσµού της κληρονοµικής σύµβασης θα επιτρέπεται η συµφωνία για την κατανοµή της περιουσίας από τον διαθέτη µε τρόπο που να ανταποκρίνεται καλύτερα στις προσωπικές, οικογενειακές ή επιχειρηµατικές ανάγκες των εµπλεκόµενων µερών.
Η ειδοποιός διαφορά της κληρονοµικής σύµβασης από τη διαθήκη είναι πως προβλέπει νοµικές υποχρεώσεις για τον διαθέτη και τους κληρονόµους, σε αντίθεση µε τη διαθήκη, όπου ο κληρονοµούµενος µπορεί να την αλλάξει µέχρι το θάνατό του. Η εισαγωγή του θεσµού των κληρονοµικών συµβάσεων δίνει περισσότερη ελευθερία στη διαχείριση της περιουσίας από τον διαθέτη και περιορίζει τη νόµιµη µοίρα των κληρονόµων, βάσει της οποίας µέρος της περιουσίας του αποβιώσαντος έπρεπε υποχρεωτικά να πάει στους άµεσους συγγενείς του, ανεξάρτητα από τη δική του επιθυµία.
Πηγές του υπουργείου ∆ικαιοσύνης, ωστόσο, τονίζουν στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» ότι στο πνεύµα των αλλαγών που θα επεξεργαστεί η οµάδα εργασίας υπό τον Απ. Γεωργιάδη δεν περιλαµβάνεται η πλήρης κατάργηση της νόµιµης µοίρας, αλλά η δυνατότητα σύναψης κληρονοµικής σύβασης, δηλαδή η κατανοµή της περιουσίας του διαθέτη εν ζωή, µε τη σύµφωνη γνώµη των κληρονόµων του, που θα συµβάλει στην αποφυγή αντιδικιών και συγκρούσεων µετά θάνατον, ανάµεσα στα µέλη της οικογένειάς του. Σε αυτό το σηµείο, η συσταθείσα επιτροπή θα κληθεί να προβλέψει τις απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας για την εφαρµογή του θεσµού και την προστασία των εµπλεκόµενων µερών, κυρίως των περισσότερο ευάλωτων.
Οι σύντροφοι ζωήςΝα σηµειωθεί ότι βάσει του ισχύοντος πλαισίου στο Κληρονοµικό ∆ίκαιο, όταν υφίσταται κληρονοµιά χωρίς διαθήκη (κληρονοµική εξ αδιαθέτου διαδοχή), τότε προβλέπονται τάξεις, µε βάση τις οποίες καθορίζονται ποιοι καλούνται µε σκοπό την αποδοχή ή την αποποίησή της. Υπό αυτό το πρίσµα το υπουργείο ∆ικαιοσύνης προωθεί αλλαγές, µε στόχο το Κληρονοµικό ∆ίκαιο να απαντά στις συνθήκες της εποχής, µε ενδεικτική την αναγνώριση του κληρονοµικού δικαιώµατος σε συντρόφους ζωής, που δεν έχουν συνάψει γάµο ή σύµφωνο συµβίωσης µε τον θανόντα.
Εχει καταγραφεί το φαινόµενο ένας γάµος να έχει τελειώσει, αλλά να µην έχει λυθεί νοµικά και ένα από τα δύο πρόσωπα να συζεί µε κάποιο άλλο, όµως λόγω του ότι ο προηγούµενος γάµος είναι σε ισχύ δεν γίνεται να συναφθεί σύµφωνο συµβίωσης και προφανώς νέος γάµος. Σύµφωνα, λοιπόν, µε στελέχη του υπουργείου ∆ικαιοσύνης τέτοιες περιπτώσεις θα ρυθµίζονται από τις νέες διατάξεις που προωθούνται, όπως και ο περιορισµός του κληρονοµικού δικαιώµατος σε συγγενείς, όπως για παράδειγµα στους υπερήλικους γονείς.
Παράλληλα, εξαιρετική σηµασία στην «επικαιροποίηση» του Κληρονοµικού ∆ικαίου έχουν οι προωθούµενες ρυθµίσεις για τις επιχειρήσεις , αναφορικά µε τη διαχείρισή της µετά θάνατον, προκειµένου να αποφεύγεται ο κατακερµατισµός της και οι συνέπειες αυτού στον τοµέα της Οικονοµίας. Σε αυτό το πλαίσιο, στελέχη του υπουργείου ∆ικαιοσύνης αναφέρουν στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» ότι θα υπάρχει ένα ολιστικό πλέγµα ρυθµίσεων που θα διευκολύνει τη µεταβίβαση της επιχείρησης και την ελεύθερη διάθεση άυλων περιουσιακών στοιχείων µεγάλης αξίας, όπως είναι τα εµπορικά σήµατα, οι ευρεσιτεχνίες, τα πνευµατικά δικαιώµατα, για τα οποία το ισχύον νοµικό πλαίσιο προβλέπει σηµαντικούς περιορισµούς.
Με τις νέες ρυθµίσεις, οι κάτοχοι αυτών των δικαιωµάτων θα έχουν τη δυνατότητα στη µεταβίβαση, στο σύνολό τους, και τη µετέπειτα εκµετάλλευσή τους, µέσω κληρονοµικής σύµβασης ή διαθήκης, χωρίς τους περιορισµούς που ίσχυαν µέχρι τώρα.
Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή
Αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά διαθήκες και κληρονομικά - Πότε χάνουν δικαιώματα σύζυγοι και γονείς
Καινοτόμες ρυθμίσεις και “επαναστατικές” αλλαγές όσον αφορά τα κληρονομικά δικαιώματα και τις μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων λόγω κληρονομίας
Περίπου 80 χρόνια μετά τη θέσπιση του αλλάζει εκ βάθρων το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά τα κληρονομικά, τις διαθήκες και τη διάθεση περιουσιακών στοχείων όσων αποβιώνουν. Οι ισχύουσες διατάξεις κρίνονται πλέον ξεπερασμένες από τις μεταβολές που έχουν επέλθει στην ελληνική κοινωνία και η κυβέρνηση αποφασίζει να τις εκσυγχρονίσει.
Το σχέδιο που έχει ετοιμαστεί από ειδική επιτροπή στο υπουργείο Δικαιοσύνης, περιλαμβάνει καινοτόμες ρυθμίσεις και “επαναστατικές” αλλαγές όσον αφορά τα κληρονομικά δικαιώματα και τις μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων λόγω κληρονομίας. Οι σημαντικότερες, που θα προκαλέσουν αίσθηση στην κοινωνία, είναι:
- Αναγνωρίζεται πρώτη φορά κληρονομικό δικαίωμα στους συντρόφους ζωής, ενώ περιορίζεται δραστικά στις τυπικές συζυγικές σχέσεις.
- Καταργείται το δικαίωμα κληρονομιάς για υπερήλικους γονείς
- Χάνουν το δικαίωμα κληρονομίας όποιοι επί πολλά χρόνια δεν ενδιαφέρονται για την κληρονομούμενη περιουσία και εμποδίζουν την αξιοποίηση της
- Καταργείται η ιδιόχειρη διαθήκη, καθιερώνεται και αναγνωρίζεται μόνον η ψηφιακή
Προηγούνται οι "σύντροφοι ζωής"
Με την πρώτη από τις προαναφερόμενες διατάξεις, αναγνωρίζεται δικαίωμα κληρονομιάς σε άτομα που έχουν συμβιώσει πολλά χρόνια χωρίς να είναι σύζυγοι.
Μέχρι τώρα δικαίωμα να κληρονομεί έχει μόνο ο/η νόμιμος/η σύζυγος, έστω κι αν η συζυγική σχέση είναι τυπική ή βρίσκονται σε χρόνια διάσταση.
Με τη νέα διάταξη, ισχυρότερο κληρονομικό δικαίωμα αποκτά ο/η πραγματικός σύντροφος, και όχι ο τυπικά μόνον “σύζυγος”.΄Θα πρέπει βέβαια να αποδεικνύεται ότι αυτή η συμβίωση και η συντροφική σχέση ήταν μακρόχρονη, υποκαθιστώντας ουσιαστικά την συζυγική.
Σ' αυτή την περίπτωση ο/η τυπικά “σύζυγος” και τα παιδιά θα δικαιούνται την νόμιμη μοίρα.
Στοπ σε υπερήλικες
Ιδιαίτερα σημαντική και καινοτόμος θεωρείται και η διάταξη με την οποία περιορίζεται δραστικά – και κατά περίπτωση καταργείται - το κληρονομικό δικαίωμα των γονέων, όταν είναι σε μεγάλη ηλικία, ενδεχομένως άνω των 80 ετών.
Μέχρι σήμερα κληρονομικό δικαίωμα έχουν τα παιδιά και η σύζυγος του αποβιώσαντος. Αν δεν υπάρχουν παιδιά, δικαίωμα αποκτούν και οι γονείς εκείνου που έφυγε από τη ζωή.
Στο εξής οι υπερήλικοι γονείς δεν θα κληρονομούν τα παιδιά τους και τα περιουσιακά στοιχεία του αποβιώσαντος αποβιώσαντος άτεκνου θα πηγαίνουν στην/στον σύζυγο.
Αδιάφοροι και "δύστροποι" συγκληρονόμοι
Ιδιαίτερα σημαντικές είναι και οι ρυθμίσεις που περιορίζουν τα κληρονομικά δικαιώματα όποιων δεν ενδιαφέρονται επί μακρόν για μια κληρονομούμενη περιουσία και δεν συνεργάζονται με τους άλλους συγκληρονόμους για την αξιοποίηση ή τη διανομή της, με αποτέλεσμα να οδηγείται σε απαξίωση.
Σε τέτοιες περιπτώσεις το κληρονομικό δικαίωμα θα παραγράφεται μετά την παρέλευση προκαθορισμένων χρονικών ορίων.
Επιχειρήσεις και πνευματικά δικαιώματα
Ειδικές ρυθμίσεις προβλέπονται για την λόγω κληρονομίας μεταβίβαση επιχειρήσεων, μετοχικών μεριδίων και πνευματικών δικαιωμάτων. Πνευματικά δικαιώματα θα μπορεί κάποιος να αφήνει ως κληρονομιά όχι σε όλα του τα παιδιά, αλλά σε εκείνα που θα κρίνει κατάλληλα για τη διαχείρισή τους.
Με τη διάταξη αυτή ικανοποιείται ένα πάγιο αίτημα επιχειρηματικών ενώσεων, επιμελητηρίων κλπ, που ζητούσαν να δοθεί ελευθερία στη διάθεση περιουσιακών στοιχείων που είναι άυλα, όπως το εμπορικό σήμα μιας επιχείρησης, η επωνυμία της κλπ.
Τέλος στις ιδιόχειρες διαθήκες
Μεγάλες αλλαγές επέρχονται και στις διατάξεις που αφορούν τις διαθήκες:
- Θα είναι μόνο ψηφιακές
- Θα συντάσσονται και θα δημοσιεύονται από συμβολαιογράφο
Οριστικά μπαίνει τέλος στις ιδιόχειρες διαθήκες, που συνήθως είναι περισσότερες από μία και έχουν αντιφατικό περιεχόμενο και η γνησιότητα τους συχνά αμφισβητείται, προκαλώντας μακρόχρονες δικαστικές διαμάχες.
Εκκρεμή θέματα κληρονομιών θα ρυθμιστούν με μεταβατικές διατάξεις.
ΠΗΓΗ:
Τι αλλάζει με διαθήκες και κληρονομικά- Πότε χάνουν δικαιώματα σύζυγοι και γονείς |
Σημαντικές είναι οι
αλλαγές που έρχονται στο Κληρονομικό Δίκαιο. Μετά από 80 χρόνια, αλλάζουν σημαντικοί άξονες στα κληρονομικά.
Από τη στιγμή που άνοιξε το «παράθυρο» του νέου νομοθετικού έργου για το σύνολο των διατάξεων που ρυθμίζουν τις κληρονομιές και ξεκίνησε ο δημόσιος διάλογος, πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν, όπως λένε συμβολαιογράφοι και δικηγόροι, να ζητήσουν συμβουλές και ενημέρωση για την άμεση διευθέτηση των κληρονομικών τους θεμάτων, φοβούμενοι ότι θα καταργηθούν οι ιδιόχειρες διαθήκες και θα αντικατασταθούν από το μοντέλο των αποκαλούμενων «ψηφιακών διαθηκών».
Ο συμβολαιογράφος Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος μίλησε στην κάμερα του MEGA για τις επικείμενες αλλαγές.
Με τις διατάξεις κατά πληροφορίες καταργούνται οι ιδιόχειρες
διαθήκες, ενώ πλέον δικαίωμα στην κληρονομιά θα έχουν και οι σύντροφοι εκτός γάμου ή συμφώνου συμβίωσης.
Το σχέδιο είναι σχεδόν έτοιμο και αναμένεται να τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση, καθώς όπως είναι λογικό αφορά περιουσιακά δικαιώματα εκατομμυρίων πολιτών, ακόμα και ομογενών στο εξωτερικό.
Ο Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος καθησύχασε τους πολίτες τονίζοντας μεταξύ άλλων:
«Όταν ο άλλος ακούει ότι καταργείται η ιδιόχειρη διαθήκη, δηλαδή το να γράψει την βούλησή του σε ένα χαρτί και αυτό μετά τον θάνατό του να έχει ισχύ, καταλαβαίνετε τι πανικός δημιουργείται. Πρέπει να σταματήσουμε να δημιουργούμε πανικό. Δεν είναι τόσο απλό να καταργηθεί μία ιδιόχειρη διαθήκη σε μία οικογενειοκρατούμενη κοινωνία όπως είναι η ελληνική και η ιταλική. Όσο και αν θέλουμε να ευθυγραμμίσουμε τις κληρονομικές διατάξεις με την κοινωνία που αλλάζει. Έγινε μία πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής υπό την προεδρία του καθηγητή, απόστολου Γεωργιάδη και της αντιπροέδρου του Αρείου Πάγου, και θα ξαναγίνει μία δεύτερη προγραμματισμένη συνάντηση της επιτροπής τέλος Νοεμβρίου. Τώρα αρχίζει το έργο, ακόμη ακούμε».
Οι άξονες των αλλαγών στο Κληρονομικό ΔίκαιοΧρονικός περιορισμός για την αποδοχή της διαθήκης: Θα αποφευχθούν πλέον φαινόμενα να εμφανίζονται ιδιόγραφες, κυρίως, διαθήκες πολλών ετών πίσω.
Διαθήκη θα συντάσσεται μόνον από συμβολαιογράφο, καταργώντας έτσι τις ιδιόχειρες.
Οι διαθήκες σήμερα είναι τριών ειδών:
Ιδιόγραφη, γράφεται δηλαδή εξ ολοκλήρου από τον διαθέτη.
Δημόσια, συντάσσεται ενώπιον συμβολαιογράφου καθ’ υπαγόρευση του διαθέτη ενώπιον μαρτύρων.
Μυστική, παραδίδεται σε κλειστό φάκελο από τον διαθέτη στον συμβολαιογράφο προς φύλαξη παρουσία και πάλι μαρτύρων.
Τι προστίθεται:
Κληρονομικό δικαίωμα σε συντρόφους ζωής. Για πρώτη φορά κληρονομικό δικαίωμα σε ανθρώπους που δεν έχουν παντρευτεί και δεν έχουν συνάψει κάποιο είδους σύμφωνο συμβίωσης και μέχρι σήμερα για τον νομοθέτη δεν θεωρούνταν δικαιούχοι του δικαιώματος αυτού.
Αποκλεισμός κληρονομικού δικαιώματος σε τυπικές συζυγικές σχέσεις και σε
υπέργηρους γονείς. Θα αποκλείονται οι σύζυγοι που έχουν ουσιαστικά χωρίσει, αλλά δεν έχει εκδοθεί σχετική πράξη λύσης του γάμου τους ή του συμφώνου συμβίωσης.
Θέσπιση κληρονομικών συμβάσεων. Για πρώτη φορά θα επιτραπεί και στην Ελλάδα αυτό που επιτρέπεται σε πολλές χώρες, οι κληρονομικές συμβάσεις. Θα γίνεται σύμβαση εν ζωή για να τακτοποιεί κάποιος τα θέματά του και να μην αντιδικούν οι κληρονόμοι στα δικαστήρια.
Ερωτήματα που προκύπτουνΤι θα γίνεται με τον παππού ή την γιαγιά που δεν έχουν χρήματα για να πάνε σε συμβολαιογράφο;
Θα πρέπει ακόμη να υπάρξει μέριμνα για τις ιδιόγραφες διαθήκες που ήδη έχουν συνταχθεί και κατατεθεί σε συμβολαιογράφους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΎ ΠΛΑΙΣΊΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΌΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΈΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΉΣ ΒΊΑΣ – ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Ν. 3500/2006
Άρθρο 85
Ορισμοί – Τροποποίηση άρθρου 1 ν. 3500/2006
Στο άρθρο 1 του ν. 3500/2006 (Α’ 232) επέρχονται οι εξής αλλαγές: α) στην παρ. 1 αα) μετά από τις λέξεις «μέλους της οικογένειας» προστίθενται οι λέξεις «ή σε βάρος προσώπου που δέχεται τις υπηρεσίες φορέα παροχής κοινωνικής μέριμνας στον οποίο ο δράστης εργάζεται,», αβ) διαγράφεται η αναφορά στο άρθρο «8» και αγ) προστίθενται μετά από το άρθρο 311 αναφορά στα άρθρα 336 και 338, β) στην παρ. 2 βα) στην περ. α’ μετά από τη λέξη «οικογένεια» διαγράφεται το διαζευκτικό «ή» και προστίθενται οι λέξεις «, η», ββ) στην περ. β’ η λέξη «παραστάτης» αντικαθίσταται από τη λέξη «συμπαραστάτης», βγ) στην περ. γ’ η λέξη «τέως» αντικαθίσταται από τη λέξη «πρώην» σε δύο σημεία, γ) στην παρ. 3 γα) στο πρώτο εδάφιο διαγράφεται το άρθρο «8» και γβ) στο δεύτερο εδάφιο προστίθενται μετά από το άρθρο 311 αναφορά στα άρθρα 336 και 338 και το άρθρο 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 1
Ορισμοί
Για τον παρόντα νόμο θεωρείται:
- ενδοοικογενειακή βία, η τέλεση αξιόποινης πράξης, σε βάρος μέλους της οικογένειας ή σε βάρος προσώπου που δέχεται τις υπηρεσίες φορέα παροχής κοινωνικής μέριμνας στον οποίο ο δράστης εργάζεται, σύμφωνα με τα άρθρα 6, 7 και 9 του παρόντος και τα άρθρα 299, 311, 336 και 338 του Ποινικού Κώδικα.
- α. οικογένεια, η κοινότητα που αποτελείται από συζύγους ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωση ή γονείς και συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους.
β. στην οικογένεια περιλαμβάνονται, εφόσον συνοικούν, συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός συμπαραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια.
γ. οι διατάξεις του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στους μόνιμους συντρόφους και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, στους πρώην συζύγους, στα μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, καθώς και στους πρώην μόνιμους συντρόφους.
- θύμα ενδοοικογενειακής βίας, κάθε πρόσωπο της προηγούμενης παραγράφου σε βάρος του οποίου τελείται αξιόποινη πράξη κατά τα άρθρα 6, 7, και 9 του παρόντος. Θύμα είναι και το μέλος, στην οικογένεια του οποίου τελέσθηκε αξιόποινη πράξη, κατά τα άρθρα 299, 311, 336 και 338 του Ποινικού Κώδικα, καθώς και ο ανήλικος κατά την παράγραφο 2, ενώπιον του οποίου τελείται μία από τις αξιόποινες πράξεις της παρούσας.».
.jpg)
.png)
.JPG)
