Βαθιές τομές στη Δικαιοσύνη φέρνει το νομοσχέδιο για το νέο Δικαστικό Χάρτη, που παρουσιάστηκε σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο από τον Υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη, ενώ εγκρίθηκε ομόφωνα.
Πηγές του Υπουργείου Δικαιοσύνης αναφέρουν ότι, η παρουσίαση του νέου νόμου προκάλεσε τόσο ενθουσιασμό στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, που την συνέκρινε με παρόμοια απόπειρα, που είχε κάνει πριν από 113 χρόνια ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ενώ φέρεται πως είπε:
"Eπιτέλους! Πάνω από έναν αιώνα περιμέναμε αυτές τις αλλαγές"!
Το τελικό σχέδιο για το δικαστικό χάρτη, που αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση προβλέπει μεταξύ άλλων ότι:
- Σχεδόν 1000 επιπλέον δικαστές (για την ακρίβεια 962) θα ριχτούν στη μάχη των “δικών”, καθώς καταργούνται 100 Ειρηνοδικεία και ενσωματώνονται με τα Πρωτοδικεία.
- Θα λειτουργήσουν έξι νέα μικρά Πρωτοδικεία επιπλέον στην Αττική, για να αποσυμφορηθεί το Πρωτοδικείο της Αθήνας, που είναι το μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας.
- Εταιρεία- μάνατζερ θα διαχειρίζεται στο εξής τα δικαστικά κτίρια κάθε περιφέρειας (13 Εφετειακές περιφέρειες).
- Οι παραλιακοί δήμοι της Αττικής μεταφέρονται στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων Πειραιά.
- Δεν καταργείται κανένα Εφετείο.
Ο νέος δικαστικός χάρτης, όπως παρουσιάστηκε σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο είναι αποτέλεσμα ζυμώσεων, που προέκυψε μετά από εκατοντάδες συναντήσεις του υφυπουργού Δικαιοσύνης Ιωάννη Μπούγα, με βουλευτές της Περιφέρειας, εκπροσώπους τοπικών παραγόντων, καθώς και εκπροσώπους δικηγορικών συλλόγων από την Περιφέρεια.
Ο νέος δικαστικός χάρτης αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις στο χώρο της δικαιοσύνης, που αλλάζει την αρχιτεκτονική δομή της με στόχο την επιτάχυνση αλλά και την αποσυμφόρηση χιλιάδων εκκρεμών υποθέσεων. Αφορά ουσιαστικά την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας των δικαστηρίων.
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν από τον Υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη στην παρουσίαση του νομοσχεδίου, αυξάνεται ο αριθμός των δικαστών με την ενσωμάτωση άλλων 962 ειρηνοδικών, οι οποίοι θα μπορούν να δικάσουν και υποθέσεις που μέχρι τώρα δεν μπορούσαν.
Με την κατάργηση των Ειρηνοδικείων ή την μετατροπή τους σε μικρά πΠωτοδικεία, θα ξεμπλοκάρουν χιλιάδες υποθέσεις που λιμνάζουν και θα εξορθολογιστεί η κατανομή του όγκου των υποθέσεων σε δικαστήρια που είναι υπερφορτωμένα.
Είναι κοινό μυστικό πως σε άλλα δικαστήρια της χώρας υπάρχει τεράστιος όγκος υποθέσεων και σε άλλα όχι. Στην Αττική, για παράδειγμα, όπου έχουμε ένα υδροκέφαλο πρωτοδικείο της Αθήνας, θα προστεθούν ακόμη 6 ειρηνοδικεία, τα οποία θα μπορούν να εκδικάζουν οικονομικές υποθέσεις με αντικείμενο έως 250.000 ευρώ.
Με δεδομένο ότι σήμερα χρειάζονται τέσσερα χρόνια για την έκδοση μίας απόφασης, υπολογίζεται ότι τώρα αυτό θα γίνει στον μισό χρόνο, σε μόλις δύο χρόνια δηλαδή.
Επίσης, οι παραλιακοί δήμοι περνούν πλέον στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων Πειραιά.
Πρόκειται για την πιο βαθιά τομή στη Δικαιοσύνη εδώ και πολλές δεκαετίες, καθώς είναι η πρώτη φορά, που επιχειρείται η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, δηλαδή των Ειρηνοδικείων με τα Πρωτοδικεία.
Η φιλοσοφία του νομοσχεδίου αφορά την καλύτερη κατανομή ανθρώπινου δυναμικού και υπηρεσιών με την ενσωμάτωση των Ειρηνοδικών (για τους οποίους θα δημιουργηθεί παράλληλη δεύτερη επετηρίδα) στους πρωτοδίκες, και την δημιουργία Κεντρικών Πρωτοδικείων.
Οι 962 ειρηνοδίκες θα αναβαθμιστούν και σε επίπεδο επετηρίδας (θα εκδικάζουν πλέον υποθέσεις με αντικείμενο έως 250.000 ευρώ, από έως 25.000 που ήταν το όριο στα ειρηνοδικεία) και οικονομικά.
Η ενοποίηση του πρώτου βαθμού προβλέπει πως σε κάθε νομό θα υπάρχει μόνον ένα κεντρικό πρωτοδικείο, πιθανότατα στην πρωτεύουσα του νομού. Επίσης όλα τα ειρηνοδικεία (64) που λειτουργούν σήμερα στις πρωτεύουσες των νομών κλείνουν.
Παράλληλα, θα κλείσουν περίπου 100 μικρά ειρηνοδικεία που στην ουσία υπολειτουργούσαν.
Διευκρινίζεται ωστόσο ότι, το κλείσιμο δεν θα εφαρμοστεί, για κανένα δικαστήριο, όσο μικρό κι αν είναι, σε νησιά και παραμεθόριες περιοχές.
Παράλληά, Ειρηνοδικεία που δεν βρίσκονται στις πρωτεύουσες ή είναι πολύ μικρά και βρίσκονται σε κωμοπόλεις αντικαθίστανται από μικρά Πρωτοδικεία. Για παράδειγμα, στο Γύθειο κλείνει το Ειρηνοδικείο και γίνεται μικρό Πρωτοδικείο, που θα δικάζει σοβαρότερες και περισσότερες υποθέσεις. Το ίδιο στο Αίγιο, στην Κάρυστο, στο Αγρίνιο, αφού το κεντρικό Πρωτοδικείο του νομού θα λειτουργεί στο Μεσολόγγι.
Η Αττική αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση, καθώς αναμένεται να κλείσουν 13 Ειρηνοδικεία που λειτουργούν σήμερα (Μαρούσι, Χαλάνδρι, Ίλιον, Περιστέρι, Κορωπί, Λαύριο κλπ) και από αυτά τα 6 θα μετατραπούν σε μικρά Πρωτοδικεία, που θα εδρεύουν σε Περιστέρι, Μαρούσι, Κορωπί, Λαύριο, Ίλιον και Αγία Παρασκευή.
Αυτά θα δικάζουν υποθέσεις με αντικείμενο έως 250.000 ευρώ διευκολύνοντας πολίτες που δεν θα χρειάζεται να κατέβουν στο κέντρο και παράλληλα θα αποσυμφορηθεί το Πρωτοδικείο Αθηνών, στο οποίο επέρχονται ριζικές αλλαγές
Το μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας, αυτό της Αθήνας (δικάζει το 55% της δικαστηριακής ύλης του πρώτου βαθμού) «κόβεται» στα δύο και δημιουργούνται δύο Πρωτοδικεία Αθηνών: ένα ποινικό για τις ποινικές υποθέσεις και ένα πολιτικό για τις αστικές, εμπορικές κλπ.
Το ποινικό θα στεγάζεται στα δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων και το άλλο θα στεγαστεί στο δικαστικό μέγαρο που δημιουργείται ήδη πίσω από τον Άρειο Πάγο, στην περιοχή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας.
Τα δύο πρωτοδικεία θα έχουν ενιαία διοίκηση, όπως είναι και σήμερα, ενώ οι δικαστές θα υπηρετούν στο ποινικό ή στο πολιτικό πρωτοδικείο για μία διετία.
Διχοτόμηση, ενδεχομένως, να προβλεφθεί και για το Πρωτοδικείο Πειραιώς, ενώ για τη Θεσσαλονίκη το δικαστήριο μένει ως έχει.
Παράλληλα προβλέπεται ότι το σύνολο των δήμων του παραλιακού μετώπου της Αθήνας, η δικαστική αρμοδιότητα των οποίων ανήκει στην Αθήνα, μεταφέρεται στα δικαστήρια του Πειραιά (το Φάληρο, ο Άλιμος, η Γλυφάδα, η Βούλα, η Καλλιθέα, ο Ταύρος κ.λπ.). Συνολικά πάνω από ενάμισι εκατομμύριο πολίτες θα δικάζουν τις υποθέσεις τους στον Πειραιά, καθώς φεύγουν από την Αθήνα.
Σημαντικό θεωρείται επίσης ότι, παρά την αρχική πρόβλεψη, που είχε εκφραστεί σε σχετικές εκθέσεις, τελικά δεν θα κλείσει κανένα από τα 19 Εφετεία της χώρας, που λειτουργούν σήμερα. Θα υπάρξει όμως χωροταξική κατανομή αφού σε πολλά επεκτείνεται η αρμοδιότητά τους. Για παράδειγμα στη Λακωνία αυτή τη στιγμή λειτουργούν δύο Πρωτοδικεία (Σπάρτης και Γυθείου) , εκ των οποίων της Σπάρτης ανήκει στο Εφετείο Ναυπλίου και του Γυθείου στο Εφετείο Καλαμάτας. Πλέον τα δύο Πρωτοδικεία θα ενοποιηθούν στη Σπάρτη και θα υπάγονται στο Εφετείο Καλαμάτας.
Τέλος, από τις διοικήσεις των δικαστηρίων αφαιρούνται οι αρμοδιότητες διαχείρισης κτιρίων που περνούν στο ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. (Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων) και η οργάνωση όσoν αφορά στις προμήθειες και λοιπές ανάγκες θα ανατίθεται με διαγωνισμό σε μια εταιρεία για κάθε εφετειακή ενότητα (ως επί το πλείστον).
Οι εταιρείες αυτές θα ασχολούνται με προμήθειες υλικών, επισκευές, υλικοτεχνικές υποδομές, ελλείψεις κ.λπ. Η αλλαγή αυτή δεν επηρεάζει τις διοικήσεις των δικαστηρίων που θα συνεχίσουν να επιλέγονται με ψηφοφορία από τους ίδιους τους δικαστές. Το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων που λειτουργεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης, θα ενισχυθεί με προσωπικό και με πόρους.
